قره باغ نام یک منطقه‌ی مستقل هم مرز با ایران است که اخیرا نظرات مثبت فراوانی در زمینه‌ی گردشگری به خود جلب کرده است. این منطقه‌ی کوچک از نظر طبیعت و البته آثار تاریخی و مذهبی چون کلیساها و صومعه‌ها در جایگاه بسیار مطلوبی قرار دارد و تعداد زیادی گردشگر طبیعت‌گرد و مذهبی را به سوی خود می‌کشاند.
جمهوری خودخوانده‌ی ناگورنو قره باغ نام یک منطقه‌ی مستقل بوده که با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و ایران هم‌مرز است. این منطقه دارای فرهنگ ارمنی و روی زمینی واقع شده است که آذربایجان و ارمنستان در آن از سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ جنگ قومیتی به راه انداخته و هر یک تلاش بر پاکسازی قوم مقابل از آن داشتند. نام ناگورنو قره باغ به زیبایی گویای فرهنگ متنوع آن است. ناگورنو به زبان روسی به معنای کوهستانی، کارا (قره) در زبان ترکی به معنای سیاه و باخ نیز در زبان پارسی همان باغ است.
با اینکه بحث زیادی در رابطه با مالکیت این منطقه وجود دارد، غنای طبیعی قره باغ آن را جدای از هر مساله‌ی سیاسی به یک جاذبه‌ی زیبای گردشگری تبدیل کرده است. با اینکه جنگ تاثیرات بسیار منفی روی زندگی و نمای این منطقه داشته است، مردم این کشور در حال بازسازی خانه‌ی خود به بهترین نحو هستند.
با اینکه توسعه و پیشرفت زیرساخت‌های گردشگری در قره باغ با جدیت دنبال می‌شوند، هنوز هم بیشتر مناسب ماجراجویان اهل طبیعت‌گردی با کمی مشقت و سختی ویژه این سفرها است و شاید نتواند آن راحتی که انتظار داریم برایمان فراهم کند.
البته نباید فراموش کرد که قره باغ یک مرکز گردشگری مذهبی هم محسوب می‌شود و تعداد زیادی گردشگر به ویژه از ارمنستان برای بازدید از مراکز مذهبی راهی این منطقه می‌شوند.
از نظر طبیعی، قره باغ یک منطقه سرسبز و جنگلی با کوهستان‌های فراوان است. برای چنین مناطقی هم قطعا بهترین زمان سفر بهار، تابستان و اوایل پاییز خواهد بود. اگر می‌خواهید به قره باغ سفر داشته باشید، خرداد تا اوایل مهر بهترین زمان خواهند بود. یکی دیگر از زمان‌های مناسب سفر به این کشور ، نهم می یا روز آزادی است. فصل بهار، آب و هوا در این منطقه بسیار مرطوب است و اغلب مه فراوانی وجود دارد.
تنها راه بازدید از منطقه‌ی قره باغ از طریق ارمنستان است. برای رفتن به این منطقه ابتدا باید از مرز نوردوز که در ۸۰ کیلومتری جلفا قرار دارد، عبور کرده و وارد ارمنستان شوید. از گمرک به سمت شهر گوریس حرکت کرده و از شهر گوریس تابلوها را به سمت شهر «استپاناکرت» (Stepanakert) دنبال کنید.
برای ورود به این کشور خودخوانده به جز پاسپورت، مدارک دیگری نیاز ندارید. در مرز ارمنستان و قره باغ پاسپورت توسط نیروهای مرزبانی کنترل و از شما درخواست می‌شود تا به محض رسیدن به استپاناکرت، به وزارت امور خارجه بروید و ویزای خود را دریافت کنید. پس از ورود به قره باغ، مدت کمی برای دریافت ویزا زمان دارید که تنها هنگام خروج بررسی می‌شود. دریافت ویزا پروسه‌ی پیچیده‌ای ندارد و به سادگی دریافت ویزای ارمنستان بوده و با پر کردن یک فرم که به زبان‌های انگلیسی و ارمنی است، ۱۰ دلار آمریکا (یا ۳۰ هزار درام ارمنستان) و انتظار در نوبت، ویزای خود را دریافت می‌کنید.
نکته: توجه داشته باشید که با توجه به اختلاف جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره باغ، توریست‌هایی که ویزا یا مهر ورود و خروج به این منطقه را در پاسپورت خود داشته باشند، اجازه‌ی ورود به جمهوری آذربایجان از طریق هیچ مرزی را ندارند.
نکته: مقامات جمهوری خودخوانده‌ی قره باغ از نکته‌ی بالا آگاه هستند و به هیچ وجه مسافران و توریست‌ها را از بازدید از آذربایجان منع نمی‌کنند و با رضایت صاحب پاسپورت، در آن مهر یا ویزا الصاق می‌کنند. اگر پاسخ شما به سوال «آیا دوست دارید در پاسپورت خود مهر یا ویزا زده شود؟»، منفی باشد، برگه‌ای به شما می‌دهند که نشان‌دهنده‌ی حضور شما در وزارت امور خارجه بوده و هم‌سنگ ویزا است.
قره باغ متشکل از چندین شهر کوچک و تعداد زیادی روستا است که برخی از آنها از اهمیت بیشتری برخوردارند.
استپاناکرت یا خانکندی، پایتخت جمهوری خودخوانده‌ی قره باغ است. این شهر در کنار رودخانه کارکار قرار گرفته و بیشتر جمعیت آن را ارامنه تشکیل می‌دهند. استپاناکرت قلب اقتصادی قره باغ محسوب می‌شود و بیشتر جمعیت قره باغ در این شهر سکونت دارند.
این شهر دارای چندین اثر تاریخی و طبیعی زیبا است و از آنجایی که پیشرفته‌ترین شهر این منطقه هم محسوب می‌شود، امکانات اقامتی بیشتری در اختیار گردشگران قرار خواهد داد.
شوشی در فاصله ۹ کیلومتری پایتخت قرار گرفته است. این شهر زمانی مرکز هنر و فرهنگ ارمنی و آذری بوده و در قرن نوزدهم میلادی یکی از بزرگترین شهرهای جنوب قفقاز محسوب می‌شد. متاسفانه شوشی در طول جنگ آسیب فراوانی دیده اما در حال حاضر در حال احیا است و برای اقامت در آن می‌توان از چندین هتل، تخت و صبحانه (B&B) موجود استفاده کرد.
خوجاوند یا مارتونی شهری تاریخی و دومین شهر قره باغ از نظر جمعیت است. در این شهر می‌توان مخروبه‌های باقیمانده از کلیساهای قرون وسطا و البته آثاری به جا مانده از دوران نوسنگی و برنز را یافت.