آسیاب آبی «کوشک‌نو»، یکی از کم‌نظیرترین آسیاب‌های ایران است که در دل بافت تاریخی شهر یزد جای دارد.

به گزارش ایسنا، «ساشا ریاحی مقدم» سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد تصریح کرد: آسیاب‌های آبی سازه‌هایی برای آسیاب و خرد کردن گندم و سایر غلات جهت درست کردن آرد بوده که با استفاده از تکنیک سرعت یا فشار آب کار می‌کرده است و در گذشته تقریباً در هر شهری از ایران، آسیاب آبی وجود داشته ولی امروز تقریباً چند مورد انگشت‌شمار هنوز کار می‌کنند که در یزد می‌توان به آسیاب‌های آب کوشک‌نو و اشکذر اشاره کرد .

وی در ادامه راجع به آسیب آبی کوشک‌نو اظهار کرد: این آسیاب آبی یکی از آثار ارزشمند تاریخی شهرستان یزد به شمار می‌رود که ه شماره 31098 در ردیف آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

به گفته‌ی وی، این آسیاب بی نظیر از طریق قنات زارچ که در حال حاضر نیز فعال بوده و یکی از معدود قنات‏‏هایی است که به ثبت جهانی رسیده، تغذیه می‏‏‌شده است.

این مسئول بنای این آسیاب را متعلق به دوران متاخر اسلامی(صفویه تا قاجار) دانست و گفت: آسیاب در عمق 22 متری از سطح زمین قراردارد و دارای سه بخش دست‌کند شامل انباری، کارگاهی و تنوره است که البته حجم بالای دست‌کندها و تنوره آسیاب نسبت به نمونه‌های مشابه قابل توجه است .

وی در مورد نام این آسیاب بیان کرد: وجه تسمیه این آسیاب آبی، متأثر از نام محلی است که بنا در آن واقع شده است.

ریاحی مقدم کوشک‌نو را از آسیاب‏‏های ارزشمند استان خواند که حجم بالای تنوره آسیاب آن نسبت به سایر تنوره‏‏‌ها منحصر به فرد است.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی در خصوص بازسازی این بنا گفت: تعمیرات اساسی آسیاب توسط مالک آن و با مساعدت اداره کل میراث فرهنگی استان یزد در تامین بخشی از هزینه‌های مورد نیاز، انجام شده است که از جمله اقدامات صورت گرفته برای مرمت و بازسازی این آسیاب آبی می‌توان به احیای مجدد، بیرون بردن آوار، باز کردن نورگیرها، برق کشی، آجرکاری پلکان و مقاوم سازی سقف و بدنه اشاره کرد .

یادآور می‌شود؛ محله کوشکنو در شمال بافت تاریخی شهر یزد قرار دارد و دارای عناصر معماری چون پایاب، آسیاب و آب انبار است. ضمناً آسیاب آبی کوشک‌نو هم‌اکنون برای بازدید عموم مهیا و آماده پذیرایی از گردشگران است .